مشخصات جغرافیایى
استان سیستان و بلوچستان با 178431 كیلومتر مربع مساحت، 11 درصد از كل مساحت كشور را شامل مىشود و یكى از كم تراكمترین استانهاى كشور از نظر جمعیت مىباشد. بیشترین مساحت این استان، به منطقه بلوچستان اختصاص دارد.
این استان بین 25 درجه و 3 دقیقه تا 31 درجه و 27 دقیقه عرض شمالى از خط استوا و 58 درجه و 50 دقیقه تا 62 درجه و 21 دقیقه طول شرقى از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است و مركز آن شهرستان زاهدان مىباشد.
استان سیستان و بلوچستان با داشتن حدود 300 كیلومتر مرز آبى، و 1800 كیلومتر مرز خاكى، از شمال به استان خراسان و كشور افغانستان، از مغرب به استان كرمان، از جنوب به دریاى عمان و از مشرق به كشورهاى پاكستان و افغانستان محدود است.
ویژگىهاى طبیعى
كوههاى این استان جزرشته كوههاى مركزى ایران است و شامل ناهموارىهاى شرق چاله لوت و ارتفاعات دیواره شرقى و جنوبى چاله جازموریان است. به طور كلى این ناهموارىها شامل دو قسمت مىشوند:
1- كوههاى سیستان كه از غرب به بیابان لوت و از شرق به دشت سیستان منتهى مىگردد.
2- كوههاى بلوچستان كه در جنوب كوههاى سیستان بین چاله لوت و جازموریان و بیابان ماشكل و سواحل دریاى عمان گسترده شدهاند. مهمترین ارتفاعات این ناحیه عبارتند از: كوه تفتان، كوه بزمان، كوه بیرك، كوه ملك سیاه، و ....
مهمترین رودخانههاى این استان عبارتند از: رودخانه هیرمند، رودخانه بمپور، رودخانه كاجو ، رودخانه سرباز، رودخانه باهوكلات، رودخانه كهیر (نیكشهر)، رودخانه ماشكید (ماشكل)، رودخانه رابچ (فنوج)، رودخانه سیانجان (تلخ آب). علاوه بر این دو دریاچه هامون (سیستان) و جازموریان نیز در این استان قرار دارند.
آب و هواى این استان در قسمت سیستان بیابانى صحرائى (خشك و برى) كه اقلیم گرم و بارندگى و رطوبت اندك از ویژگىهاى آن است. بادهاى 120 روزه سیستان (لوار) یكى از عوامل مهم فرسایش خاك، جابجائى شنهاى روان (ماسههاى بادى)، پر كردن نهرها و كانالهاى آبیارى و تعدیل درجه حرارت در فصل تابستان مىباشد.
در قسمت بلوچستان به علت نزدیك بودن این منطقه با خط استوا، دماى هوا در تابستان به شدت گرم مىشود، به طورى كه در اكثر شهرستانهاى آن دماى هوا بالاى 40 درجه سانتىگراد مىباشد. زمستانهاى آن نسبتاً معتدل و در بعضى مناطق مرتفع، همراه با سرماى شدید و نزولات جوى ناچیز مىباشد. بدین جهات مىتوان گفت این استان خشكترین استان كشور به حساب مىآید.
جغرافیاى اقتصادى
كشاورزى و دامپرورى
استان سیستان و بلوچستان به خاطر داشتن امكانات و قابلیتهاى رشد و توسعه مىتواند به عنوان مركز توسعه جنوب شرق ایران مطرح شود و زمانى از نظر كشاورزى و تولید محصولات در كشور به عنوان انبارغلّه ایران بوده است و زمینهاى زیادى از این منطقه به كشت محصولات زراعى و باغى اختصاص داشته است.
مهمترین محصولات كشاورزى این استان شامل: گندم، جو، برنج، مركبات، سبزیجات و انواع میوه و خرما مىباشد.سال 1370، این استان از نظر كشت و تولید غلات در وضعیت مناسبى قرار داشت به طورى كه 98141 هكتار از زمینهاى آن زیر كشت گندم و 32877 هكتار زیر كشت جو قرار داشته است.
علاوه بر كشاورزى، در این استان دامدارى و دامپرورى از وجوه غالب تأمین معیشت مردم است. اما به علت نامساعد بودن شرایط طبیعى، خشكسالى و كمى بارندگى، شیوع انواع بیمارىها و استفاده بىرویه از مراتع، دامدارى این منطقه مورد تهدید قرار گرفته است.از نظر شیلات، در سال 1370، این استان با داشتن 972 فروند شناور مقدار 40100 تن از انواع مختلف آبزیان را صید كرده است. بندر كنارك به عنوان فعالترین بندر صیادى بلوچستان به شمار مىرود.
صنایع و معادن
تعداد كارگاههاى صنعتى استان تا پایان سال 1370 نزدیك به 1585 واحد بوده كه بالغ بر 1280 نفر شاغل داشتهاند. صنایع غذایى، نساجى، كانى غیر فلزى و فلزى و برق و الكترونیك از مهمترین صنایع این استان مىباشند.لنج سازى یكى از صنایع بسیار قدیمى و سنتى مناطق ساحل جنوب ایران خصوصاً این منطقه است.
همچنین كارخانه نساجى بافت بلوچ در پنج كیلومترى جاده ایرانشهر - بمپور از سال 1353 در این استان فعال است.از نظر معادن استان سیستان و بلوچستان در زمینه معادن مس، كرومیت، منگنز، گرانیت، سنگآهن، سنگآهك و برخى دیگر از مواد معدنى غنى مىباشد.