از جمله خدمات بسیار ارزنده ی فرهنگی ـ دینی و پربار حضرت مولانا عبدالعزیز تاسیس حوزه علمیه و پایه گذاری مسجد جامع مكی در زاهدان است . این كارنامه ی بسیار حیاتی با چنان اخلاص و فروتنی ،و بدوراز هر گونه تظاهر پایه گذاری شده است كه همه مردم ایران و به ویژه مردم سیستان و بلوچستان شاهد آثار این اخلاص هستند تعداد نمازگزاران درمسجد مكی و مراجعین و شیفتگان علم و عرفان به حوزه علمیه روزافزون است . هم چنین حوزه علمیه دارالعلوم از شهرت و محبوبیت قابل توجهی برخوردار است .
طلاب علوم دینی از داخل و خارج استان برای رفع عطش علمی خود پروانه وار به این مركز علمی سرازیر می شوند، آمار و ارقام مراجعین به قدری زیاداست كه حوزه به دلیل كمبود امكانات ،ناچار است به پنجاه درصد .مراجعین جواب رد بدهد واز پذیرفتن آنان عذرخواهی كند.
آری بی تردید این هم مقبولیت مدیون اخلاص و دعاهای سحرگاهی آن رادمرد و اسوه عرصه عمل و تقوی است . حقا كه این باقیات صالحات مولانا مصداق آیه «كشجرة طیبة اصلها ثابت و فرعها فی السماء » می باشد
سخنرانیها و تبلیغات گرم و رسای حضرت مولانا عبدالعزیز (رح ) همه جا طنین انداخته بود. مسجد جامع مسجد عزیزی كنونی , مسجدی كوچك بود ، اما همان هم روزهای جمعه پر نمی شد . در كنار مسجد تعدادی حجره درست كرده بودند و مرحوم قاضی شاه محمد امامت نماز جمعه را نیز بر عهده داشت در آنجا برای تعدادی طلبه تدریس می نمود. پس از ارتحال قاضی شاه محمد حضرت مولانا عبدالعزیز در مسجد جامع مستقر شد و با جدیت تمام به ارشاد و راهنمایی مردم همت گماشت در همین میان حضرت مولانا عبدالحمید حفظه الله كه تازه درسهایشان را به اتمام رسانیده بود، وارد زاهدان شد.حضرت مولانا عبدالعزیز با دیدن ایشان از وی دعوت نمودند كه در مدرسه ی مسجد جامع تدریس نمایند. تعدادی طلاب در مدرسه مسجد جامع جمع شده بودند و حضرت مولانا عبدالحمید و گاهی حضرت مولانا عبدالعزیز رح به طلاب درس می دادند
چند سال به همین صورت سپری شد تا اینكه حضرت مولانا عبدالعزیز تصمیم گرفتند مدرسه را به جایی دیگر منتقل نمایند. هگامی كه این تصمیم خویش را به اطلاع مردم قهرمان و خیرخواه زاهدان رساندند عده ای مایل بودند مدرسه به طرف شیر آباد(جایی كه عیدگاه قدیم در آنجا قرار دارد) انتقال دهند و عده ای دوست داشند مدرسه را به قسمت غرب شهر یعنی به طرف كوه تیر اندازی مستقر نمایند. پس از مدتی چون اختلاف نظر ادامه داشت مردم را جمع نمودند و پس از دعای بسیار قرعه كشی كردند و چون قرعه بنام منطقه كوه تیراندازی افتاد لذا مردم خیرخواه به سرعت زمینی در كنار كوه تیراندازی آماده و در اختیار .حضرت مولانا عبدالعزیز قرار دادند
پس از در اختیار گرفتن زمین ابتدا دور آن را دیواركشی و بنای ساختمان مدرسه را شروع كردند. پس از مدتی ساختمان مدرسه كه فقط سالنی بود كه هم اكنون نیز وجود دارد آماده شد. همزمان با كار ساخت مدرسه، منزلی نیز برای حضرت مولانا عبدالحمید حفظه الله روبروی مدرسه آماده شد
پس از آنكه منزل حضرت مولانا عبدالحمید و اتاقهای مدرسه آماده شدند، ابتدا خانه حضرت مولانا به منزل جدید منتقل گشت و آنگاه چند روز بعد در یك روز به یاد ماندنی در سال 1350 طلاب از مدرسه مسجد جامع به مدرسه دارالعلوم منتقل شدند. از مسجد مكی خیابانها و منازل اطراف خبری نبود، مدرسه در یك بیابانی در بیرون از شهر واقع شده بود.
در جایی كه اكنون كتابخانه و كلاس حفظ وجود دارد مقداری شن ریخته و مسجد درست كردند كه طلاب و همسایگان در آن زمان می خواندند. هنگام ظهر وقتی هوا گرم می شد نماز داخل سالن مدرسه یا اتاق روبروی دارالافتاء كنونی برپا می شد.
در ابتدای شروع به كار مدرسه چند ماه طلاب خرج خودشان را از طریق كمك سرانه مردم تامین می كردند. پس از چند ماه وضع بهتر شد. مقداری آرد تهیه و آنگاه خانواده و فرزندان حضرت مولانا عبدالحمید در منزل برای طلاب نان می پختند و غذا درست می كردند.
جند سال به همین صورت سپری شد تا اینكه ساختمان آشپزخانه كه اکنون نیز مورد استفاده است آماده شد. آنگاه آشپزی برای مدرسه استخدام گردید. در این زمان تعداد طلاب بین 60 تا 80 نفر بود اساتید بزرگواری چون مولانا غلام محمد سربازی رح (پدر گرامی حافظ محمد اسلام) مولانا خدا نظر رح مولانا نظیر .احمد حافظ قادر بخش و خود حضرت مولانا عبدالحمید به طلاب درس می دادند.
حضرت مولانا عبدالعزیز هر چند روز یكبار به مدرسه سركشی می نمود. بیابان اطراف مدرسه با سرعتی باور نكردنی آباد می شد. كنار خیابان خیام زمین مسجد خریداری شد آنگاه مسجد مكی توسط حضرت مولانا عبدالعزیز(رح) پایه گزاری شد.
مسجد مكی آنقدر بزرگ شده بود كه تمام مقتدیها و طلاب باندازه یك صف كامل نماز نمی شدند.سال 1357 انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و همین امر موجب شد توجه مردم به دین و مدرسه دینی و علمآء بیشتر شود. كم كم جمعیت زیاد می شد و مسجد جامع (مسجد عزیزی كنونی) گنجایش نداشت. لذا تصمیم گرفتند آن را توسعه دهند. به همین خاطر به طور موقت نماز جمعه را در مسجد مكی برگزار نمودند. یكی از ویژگیهای كه مسجد مكی داشت این بود كه فضایش وسیع و خیابانهای اطراف هم بزرگ بودند و رفت و آمد و پارك اتومبیل آسان بود و خواست خداوند چنین بود كه مسجد مكی برای همیشه مسجد جامع .اهل سنت زاهدان قرار گیرد
ارتحال جانگذار حضرت مولانا عبدالعزیز در مردم تحویل شگرف بوجود آورد. توجه شان به مدرسه و مسجد بیشتر شد. حضرت مولانا عبدالحمید كه بار مسئولیت را بر دوش خود سنگین احساس می كرد با جدیت بیشتری مشغول كار شد. ابتدا تعدادی اتاق كه در قسمت شمال حوزه قرار دارند برای كلاس های درس در نظر گرفته شد سپس به تدریج كه تعداد طلاب افزایش یافت و تعداد اساتید نیز بیشتر شد ساختمان دو طبقه دیگری در قسمت غرب حوزه بناء گردید از آنجا كه حضرت شیخ الاسلام حفظه الله توجه و عنایت ویژه ای به تعلیم تعلم خواهران دارند و در ضمن ضرورت شدیدی كه احساس می نمودند پس از چند سال تلاش و كوشش مستمر در سال 1371 حوزه علمیه خواهران عملا آغاز بكار كرد.
ساختمان مسجد مكی چندین مرحله گسترش یافت اما باز هم ضرورت توسعه احساس می شد، تلاش مجدانه اساتید بزرگوار و شایسته حوزه موجب گردید كه از نظر علمی نیز حوزه پیشرفتهای قابل توجهی .داشته باشد
طی چند سال اخیر به لطف خداوند و تلاشهای حضرت شیخ الاسلام حفظه الله مدرسه و مسجد مكی همزمان با پیشرفت شگرف و بزرگی هم از نظر كیفی و هم از نظر كمی داشته اند. با كمك مردم تمامی ساختمانهای مجاور حوزه، برای حوزه و تمامی ساختمانهای همجوار مسجد برای مسجد خریداری شده اند. بناهای جدیدی در قسمت شرق حوزه و مسجد ساخته شده اند كه اكنون به عنوان خوابگاه و كلاس درس از آن ها استفاده می شود هم اینك حوزه علمیه دار العلوم دارای صدهای نفر طلبه می باشد كه همه ساله تعداد زیادی از برادران و خواهران فارغ التحصیل می شوند.
تمامی این پیشرفتها مرهون لطف خداوند و تلاش های شبانه روزی حضرت شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید و همت مردانه مردم قهرمان با ایمان وبا وفا و با اخلاف شهر زاهدان است.
برگرفته از سایت دارالعوم زاهدان